وقتی قایق‌های ایرانی ناو آمریکایی را زمین‌گیر کردند/ عملیات خاص!

مرتضی آتش‌مرد کارگردان مستند «ایستاده بر موج» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آن توضیح داد: این مستند را حدود ۵ سال پیش با روایتی از زندگی شهید نادر مهدوی ساختیم. کار خاص این شهید بزرگوار این بود که در زمان جنگ ایران و عراق و در زمانی که آمریکا مانع صادرات نفت از ایران شده بود، خلیج فارس را مین‌گذاری کردند و در تقابل با اقدام آمریکا صادرات نفت دیگر کشورها از این منطقه را مختل کردند. شهید مهدوی سرانجام هم به دست آمریکایی‌ها به شهادت می‌رسد. مستند «ایستاده بر موج» به‌نوعی یک بیوگرافی از شهید مهدوی و روایتی از جنگ نفت‌کش‌ها در زمان جنگ ایران و عراق است.

وی درباره دیگر آثار ساخته‌شده مرتبط با این شهید گفت: پیش از این هم در قالب داستانی و هم مستند، آثاری درباره شهید مهدوی ساخته شده است و چند سال پیش از این هم ایشان به‌عنوان «شهید سال» انتخاب و از خانواده‌شان تجلیل شد.

این مستندساز افزود: کار شهید مهدوی به این دلیل خاص بوده است که در سال‌های ۶۱ و ۶۲ نیروی دریایی سپاه تازه تشکیل شده بود و هنوز امکانات چندانی در اختیار نداشتند. در آن مقطع این شهید و همراهانش با دستان خالی و با استفاده از یک سری قایق ماهیگیری معمولی تا نزدیک ناوهای آمریکایی می‌روند و عملیات مین‌گذاری را انجام می‌دادند و به‌واسطه انفجارهایی که صورت می‌گرفت، صدماتی را به ناوها وارد کرده و فعالیت‌های آن‌ها را دچار اخلال کردند. این عملیات شهید مهدوی به‌نوعی پاسخ به بمباران جزیره خارک توسط عراقی‌ها و حمله آن‌ها به سکوهای نفتی ایران هم محسوب می‌شود.

آتش‌مرد در ادامه گفت: از نظر تجهیزات نظامی در آن سال‌ها به جز چند کشور مانند کره شمالی و لیبی که کمک‌هایی به ایران می‌کردند، باقی کشورها ما را تحریم کرده بودند و سلاحی در اختیار ما نمی‌گذاشتند. شهید مهدوی و دوستانشان از بچه‌های بوشهر بودند که در این مستند با یکی دو نفر از همراهان‌شان صحبت کرده‌ایم، آنها روایت می‌کنند که چگونه با یک سری مین خریداری شده و تعدادی مین که خودشان ساخته بودند، توانستند به گونه‌ای عملیات کنند که گویی یک ارتش مجهز در برابر ناوهای آمریکایی ایستاده، از همین منظر کار این شهید و همرزمانش خاص بوده است.

وی درباره روند ساخت مستند «ایستاده بر موج» هم بیان کرد: کار ما در واقع در دو بخش تولید شد. در مرحله‌ای به بوشهر رفتیم و مصاحبه‌هایی را با هم‌رزمان شهید گرفتیم. تصاویری هم از همان منطقه و حال و هوای آنجا ضبط کردیم. مرحله دیگر کارمان اما مبتنی‌بر آرشیو بود. آرشیوی که بیشتر مربوط به جنگ نفتکش‌ها بود.

این مستندساز افزود: بخش عمده‌ای از آن‌ها را هم از طریق اینترنت و سایت یوتیوب جمع‌آوری کردیم. نتوانستیم سراغ مراکز خاص آرشیو برویم. تا جایی که به یاد دارم یا آرشیوی موجود نبود، یا مسیر دسترسی به آن دشوار بود. صداوسیما هم آرشیوهایی مرتبط با این موضوع داشت اما به دلیل فرآیند پیچیده و سختی که برای دسترسی وجود داشت، از اساس سراغ آن نرفتیم.

آتش‌مرد درباره جذاب‌ترین تجربه خود در فرآیند ساخت مستند «ایستاده بر موج» گفت: قطعه موسیقی معروفی از شهرام ناظری هست با مطلع «اندک اندک جمع مستان می‌رسد» که در مسیر ساخت مستند متوجه شدم شهید مهدوی علاقه خاصی به این قطعه موسیقی داشته و همواره نوار کاست این موسیقی را در ماشین خود همراهش داشته و گوش می‌کرده است. در جایی از فیلم یکی از هم‌رزمان شهید به علاقه او به این قطعه اشاره می‌کند و ما هم در فیلم به عنوان موسیقی متن از آن استفاده کردیم و حتی تیتراژ پایانی را هم به آن اختصاص دادیم. استفاده از این قطعه واقعاً حس و حال خوبی برای ما داشت.

وی در پایان درباره اهمیت پرداختن به افرادی همچون شهید مهدوی در قالب آثار مستند و داستانی اظهار کرد: واقعیت این است که دهه ۶۰ و مشخصاً ۱۰ سال ابتدایی پس از پیروزی انقلاب به نوعی دهه طلایی ایران بوده است. در آن مقطع منافع جمعی برای آدم‌ها بسیار حائز اهمیت بود و افراد خیلی اهل زدوبند برای دیده شدن و رئیس‌بازی و پول بیشتر نبودند. افراد خیلی خالصانه کار می‌کردند و در آن مقطع افرادی مانند شهید مهدوی هم افرادی خاص بودند که به کار خود باور داشتند. آن‌ها اعتقاد داشتند به اینکه در مسیر حق حرکت می‌کنند و مشغول خدمت به کشور خود هستند. به همین دلیل معتقدم باید درباره این آدم‌ها کارهای بیشتری بسازیم و بیشتر درباره آن‌ها صحبت کنیم. در دهه فعلی شاید صحبت از شهدا به دلیل برخی مسائل و فشارهای اقتصادی و اجتماعی و برخی فسادهای موجود، با دافعه مواجه شود اما واقعیت این است که باید یاد و خاطره این افراد همواره زنده نگه داشته شود. امروز آدم‌هایی از این جنس خیلی کم پیدا می‌شوند.